રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા એ થોડા મહિના પહેલા પોઝિટિવ પે સિસ્ટમ એટલે કે ‘સકારાત્મક પગાર પ્રણાલી’ ની ઘોષણા કરી હતી. આ નવા નિયમ હેઠળ રૂપિયા 50,000 થી વધુની ચુકવણી કરવા માટે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતીની ફરીથી પુષ્ટિ કરવાની જરૂર રહેશે.
‘પોઝિટિવ પે’ છેતરપિંડી શોધવાના સાધન તરીકે કાર્ય કરે છે. છેતરપિંડીને પકડવા માટે, આ સાધન ક્લિયરિંગ માટે આપેલ ચેકથી સંબંધિત કેટલીક વિશિષ્ટ માહિતી સાથે મેળ ખાય છે. આ માહિતી છે- ચેક નંબર, ચેક ડેટ, પેઇ નામ, એકાઉન્ટ નંબર, રકમ અને અન્ય બધી માહિતી જે ચેક આપનારને અગાઉના ચેકમાં આપી હશે. ચેક પેમેન્ટના આ નવા નિયમો 1 જાન્યુઆરી 2021 થી અમલમાં આવશે. તે અંગેની તમામ જાણકારી અહીં આપને આપવામાં આવી રહી છે.
– આ પ્રક્રિયા અંતર્ગત, ચેક જારી કરનાર વ્યક્તિ, કેટલીક ન્યુનતમ માહિતી જેવી કે ચેક તારીખ, લાભકર્તા / ચુકવનારનું નામ, ડ્રોઇ બેંકને રકમ આપશે. આ માહિતી એસએમએસ, મોબાઇલ એપ્લિકેશન, ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ, એટીએમના માધ્યમથી બેંકને આપી શકાય છે. નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઇન્ડિયા (એનપીસીઆઈ) ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ (સીટીએસ) માં પોઝિટિવ પેની સુવિધા વિકસાવશે અને તેને બેંકોને ઉપલબ્ધ કરાવશે. બેંક તમામ ખાતા ધારકોને, જે 50000 કે તેથી વધુનો ચેક આપવા માંગે છે, તેમની માટે આ સુવિધા સક્ષમ કરશે.
બેંકની સિસ્ટમ ખાતાધારક દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતીને પોઝિટિવ પેની કેન્દ્રિય ડેટા સિસ્ટમ પર અપલોડ કરશે. જ્યારે ચેક બેંકમાં આવશે, ત્યારે તે સેન્ટ્રલ ડેટાબેઝમાંથી મળેલી માહિતીની ચકાસણી કરશે અને જો ચેક પર આપેલી માહિતી ખાતા ધારક દ્વારા આપવામાં આવેલી માહિતી સાથે મેળ ખાતી હોય તો ચુકવણી કરવામાં આવશે. જો માહિતી મેળ ખાતી નથી, તો બેંક ચેકને નકારી કાઢશે.
જો કે, આ સુવિધા લેવી ખાતાધારક પર આધારીત છે, પરંતુ બેંકો 5,00,000 અથવા વધુના ચેકના કિસ્સામાં તેને ફરજિયાત બનાવવાનું વિચારી શકે છે.
આરબીઆઈએ બેંકોને સલાહ આપી છે કે તેઓ તેમના ગ્રાહકોમાં એસએમએસ ચેતવણીઓ, શાખાઓ, એટીએમ, વેબસાઇટ અને ઇન્ટરનેટ બેન્કિંગ દ્વારા પોઝિટિવ પે પ્રણાલીની સુવિધાઓ વિશે જાગૃતિ ફેલાવે.